نی: ۳۲ رسانه چاپی در افغانستان بسته شده اند

پس از روی کار آمدن حکومت طالبان در کنار رسانه‌های صوتی و تصویری، رسانه‌های چاپی نیز کاهش یافته و بیشتر آنها تعطیل شده اند.

نهاد حمایت کننده رسانه‌های آزاد افغانستان (نی) می‌گوید، بر اساس تحقیقات آنها در سال گذشته ۳۲ رسانه چاپی تعطیل شده و اکنون تنها ۴ رسانۀ چاپی در حال فعالیت هستند.

ظریف کریمی، مسئول اداره نی به رادیو آزادی گفت: "طبق آخرین آمار نهاد نی در سال ۲۰۲۱، ۳۶ نشریۀ چاپی وجود داشت که روزنامه و هفته نامه بودند که از این تعداد فقط ۴ رسانۀ چاپی باقی مانده که آنها نیز در تیراژ بسیار کم چاپ می‌شوند."

آقای کریمی دلایل تعطیلی رسانه‌های چاپی را مشکلات اقتصادی و روی آوردن برخی رسانه‌های چاپی به سمت نشرات آنلاین می‌داند.

وی جزئیاتی در مورد این چهار رسانۀ چاپی ارائه نکرد.

با این حال احسان الله ستیغ، مدیر مسئول روزنامۀ پنجره که اخیراً در کابل بسته شده است، محدودیت‌های اعمال شده از سوی طالبان را دلیل اصلی بسته شدن رسانه‌های چاپی می‌داند.

آقای ستیغ می‌گوید که آنها حتی در زمان حکومت طالبان نیز روزنامه‌شان را چاپ می‌کردند، اما دیگر چاپ نمی‌شود، زیرا به گفتۀ او، چاپخانه‌ها بدون اجازۀ طالبان روزنامه‌ها را چاپ نمی‌کنند: "وقتی روزنامه را برای چاپ به هر چاپخانه‌ای بردم، گفتند که از طرف حکومت طالبان به آنها گفته شده است که اجازه ندارند به دل خود آن را چاپ کنند. ما نمی‌توانستیم تمام اعتدالی را که روزنامۀ پنجره داشت، سانسور کنیم، به همین دلیل از چاپ باز ماند."

محمد محق، مدیر مسئول روزنامۀ هشت صبح که وب سایت آن نیز توسط طالبان بسته شده است، می‌گوید که پس از روی کار آمدن طالبان، مدیر مسئول پیشین و خبرنگاران این روزنامه با مشکلات زیادی مواجه شدند و چاپ روزنامه متوقف شد.

او گفت: "از اولین وقت‌هایی که طالبان کابل را تصرف کردند، روزنامۀ هشت صبح با مشکلاتی مواجه شد. همکاران ما را خواسته و گفتند شما نمی‌توانید چیزی را منتشر کنید فقط در صورتی می‌توانید که ما آن را تأیید کنیم و اجازۀ نشر آن را بدهیم. هشت صبح به عنوان یک روزنامۀ مستقل تسلیم خواست آن‌ها نشد و ناچار چاپ آن متوقف شد."

آقای محق از محدودیت و بسته شدن رسانه‌های مستقل ابراز نگرانی می‌کند و می‌گوید که اگر حکومت طالبان رسانه‌های مستقل و دیگر نهادها را زیر نظر گیرد، راه را برای فساد و دیکتاتوری هموار می‌کند.

از عبدالحق حماد، رئیس نشرات وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان در مورد محدودیت‌های طالبان بر رسانه‌های چاپی پرسیدیم، اما او پاسخی به پرسش‌های ما نداد.

علم گل سحر، نویسنده و روزنامه‌نگار که سال‌ها در رسانه‌های چاپی کار کرده است، از بسته شدن رسانه‌های چاپی مستقل در افغانستان ابراز نگرانی می‌کند و آن را از نظر آزادی بیان یک تراژدی می‌خواند: ​"این یک فاجعه بزرگ است که در قرن بیست و یک در کشوری روزنامه آزاد وجود ندارد. ما صد سال قبل از آن هم روزنامه داشتیم، در حوزه‌های مختلف نشرات داشتند مثلاً ارشاد النسوان و روزنامه‌های دیگری برای زنان منتشر می‌شد، این که حالا نداریم، اسمش فاجعه است."

اولین رسانۀ چاپی در افغانستان شمس‌النهار بود که در زمان امیر شیرعلی خان چاپ می‌شد و پس از آن رسانه‌های چاپی در دوره‌های مختلف وجود داشت که گاهی با محدودیت‌هایی روبه‌رو بودند و گاهی هم استقلال نسبی یا کامل داشتند.

با وجودی که سخنگویان طالبان بارها گفته اند که رسانه‌ها و خبرنگاران آزاد هستند که در چوکات شریعت اسلامی و رعایت منافع ملی فعالیت کنند، اما در حال حاضر محدودیت‌هایی اعمال شده بر رسانه‌ها و خبرنگاران در افغانستان حکومت طالبان را در داخل و خارج از افغانستان مورد انتقاد قرار داده است.