هشتم مارچ روز جهانی زن در حالی فرا رسیده که زنان در افغانستان برای سومین سال متوالی از حقوق اساسیشان محروم اند.
شماری از آنان میگویند که محدودیتهای شدید حکومت طالبان در برابر آنان، زندهگیشان را مختل کرده و با مشکلات روبهرو ساخته است.
زیبا یک دانشآموز محروم از آموزش در ولایت بامیان میگوید در بیش از دو نیم سال گذشته نتوانسته برای آیندهاش هدف تعیین کند.
او به رادیو آزادی گفت، از اینکه بخاطر جنسیتش از حقوق اساسیاش محروم شده، غمگین است: "ما هیچ حسی نسبت به این روز «روز زن» نداریم، در طی این دو نیم سال از تحصیلات خود محروم شدیم، وقت ما تلف شد، موفق نشدیم که برای زندگی و آینده خود کدام هدفی مشخصی تعیین کنیم."
پروین: وقتی بفهمی به آرزوهایت رسیده نمیتوانی و مانع در برابر رسیدن به اهدافات وجود دارد پس تجلیل از روز زن هیچ معنی ندارد
پروین یک دانشجوی محروم از تحصیل در ننگرهار میگوید با منع شدن از رفتن به پوهنتون زحمات چندین سالۀشان نقش برآب شدهاست.
او در صحبت با رادیو آزادی گفت هرچند در حال حاضر تجلیل از روز زن برای او مفهومی ندارد، اما انتظار دارد روزی فرا برسد که حقوق دختران و زنان افغان دوباره تأمین شود: "وقتی بفهمی به آرزوهایت رسیده نمیتوانی و مانع در برابر رسیدن به اهدافات وجود دارد پس تجلیل از روز زن هیچ معنی ندارد، به امید روزی هستیم که دوباره دروازههای مکاتب و پوهنتونها به روی دختران و زنان باز شود و به آنها اجازه کار داده شود."
شمسیه بانویکه نانآور خانوادهاش است و پیش از حاکمیت طالبان در کابل در یکی از ادارههای دولتی کارمند بود میگوید که در بیش از دو سال بیکاری با مشکلات بزرگ اقتصادی روبهرو بوده و زیر بار قرض فراوان فرو رفته است.
او به رادیو آزادی چنین گفت: "من در این دو سال راههای زیادی را امتحان کردهام تا بتوانم خانوادهام را از لحاظ اقتصادی تأمین کنم، من فعلاً خامک دوزی میکنم، اما پولی را که از آن دریافت میکنم خیلی ناچیز است و ماهانه مجبور استم از دوستان قرض بگیرم و این باعث شده که خیلی زیاد قرضدار شوم."
با آنکه حکومت طالبان مدعی است که حقوق زنان به گفته آنها در چهارچوب شریعت اسلام در افغانستان تأمین است، اما این ادعا از سوی زنان افغان، نهادهای بینالمللی حقوق بشری و شماری زیادی از کشورها پذیرفته نشده است.
طالبان پس از حاکمیت دوباره در تابستان ۲۰۲۱ در افغانستان دانشآموزان دختر بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کرده و سپس پوهنتونها را نیز به روی آنان بستند.
طالبان همچنان، زنان را از کار در بیشتر ادارههای دولتی و تمامی ادارههای غیر دولتی منع کردهاند.
بسته شدن آرایشگاههای زنانه و ممنوعیت بر رفتن زنان به پارکهای تفریحی، ورزشگاهها، حمامهای زنانه و منع سفر بدون محرم نیز بخشی از اقدامات سختگیرانۀ طالبان علیه زنان دانسته میشود.
همچنان از آغاز سال جاری میلادی به اینسو حکومت طالبان در شماری از ولایتهای افغانستان روند بازداشت زنان و دخترانی را آغاز کرد که بهگفتۀ مقامهای آنان، حجاب اسلامی را رعایت نکردهاند.
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان با تایید بازداشت زنان به اتهام "بدحجابی" گفته که آنان پس از چند ساعت با گرفتن ضمانت از خانوادههای شان آزاد شدهاند.
ولکر تُرک کمیشنر عالی ملل متحد در سخنرانیاش در اجلاس شورای حقوق بشر ملل متحد در دوم مارچ گفت که حقوق زنان و دختران در افغانستان به گونه گسترده نقض شده و بهگفته او آنان تقریباً از همه عرصههای زندگی حذف شدهاند.
آقای تُرک تأکید کرد که دفاع از حقوق زنان و دختران باید نزد همه کسانیکه برای افغانستان کار میکنند اولویت داشته باشد.
حقپال: زنان افغانستان باید امید خود را از دست ندهند، به مبارزه خود ادامه دهند
در این حال نظیفه حقپال از فعالان حقوق زن میگوید زنان افغان باید امید شان را از دست ندهند و در روز بینالمللی زن تعهد شان را برای ادامه مبارزه برای حقوقشان تجدید کنند.
او به رادیو آزادی گفت که جهان هم در تلاش است تا راهی را برای تأمین حقوق زنان افغانستان جستوجو کند: "زنان افغانستان باید امید خود را از دست ندهند، به مبارزه خود ادامه دهند و در عین زمان و بهخصوص فعالین حقوق زن در سراسر جهان در قسمت نقض حقوق بشریکه در قبال زنان در افغانستان صورت میگیرد نگران استند و در جستوجوی این اند که یک راه مشترک با زنان افغانستان در قسمت احقاق حقوقشان جستوجو کنند."
اما ساره سیرت فعال حقوق بشر میگوید زنان در افغانستان انتظار دارند تا جامعه جهانی برنامههای را عملی کند که بر وضعیت زندگی آنان تغییر مثبت ایجاد کند.
او به رادیو آزادی چنین گفت: "ما انتظار داریم که یک پیام واحد از زنان دنیا و از کسانیکه توانسته باشند در مسائل تصمیمگیری کشورهای خود نقش دارند و بهخصوص سازمان ملل متحد با نشان دادن همدردی موارد و برنامههای را روی دست بگیرد که حداقل بر روند زندگی زنان در افغانستان تأثیر مثبت بگذارد."
این درحالیست که ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد برای افغانستان در گزارش تازهاش در ۲۹ فبروری با نگرانی از رقم بالای خودکشی دختران در افغانستان گفت که وضعیت حقوق بشری در افغانستان همچنان رو به بدتر شدن است.
او گفته که تبعیض، سرکوب و محرومیت زنان و دختران در افغانستان زیر حاکمیت طالبان نهادینه شدهاست، وضعیتیکه بهگفتۀ او به مثابۀ آزار و اذیت بر اساس جنسیت، جنایت علیه بشریت به حساب میآید.
اما حکومت طالبان این گزارش آقای بنت را یک تلاش تبلیغاتی بر ضد حکومتشان خوانده است.
از سوی دیگر سازمان کنشگران حقوق بشر افغانستان در سوم مارچ حذف زنان از جامعه از سوی طالبان را سیستماتیک و نقض کنوانسیونهای حقوق بشر خوانده و خواهان بررسی آن از سوی محاکم بینالمللی شد.
با آنکه محدودیتهای طالبان علیه زنان همواره از سوی کشورهای جهان و سازمان ملل متحد محکوم شده، اما حکومت طالبان بدون توجه به رفع آن، همواره تأکید کرده که موضوع زنان مسئله داخلی افغانستان است.
سازمان ملل متحد ۸ مارچ را در سال ۱۹۷۷ میلادی به هدف تمرکز جهان به موضوعاتی مثل برابری جنسیتی، محو خشونت علیه زنان و تأمین حقوق آنان تصویب کرد.