دفتر هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) در صفحه اکس (توییتر سابق) به‌مناسبت این روز نوشته است که افغانستان از آسیب‌پذیرترین کشورها در برابر مواد انفجاری به‌جا مانده از جنگ‌ها است.
یوناما افزوده که در درگیری‌های چندین دهه گذشته، از اثر مواد منفجره ده‌ها هزار تن در افغانستان یا کشته و یا هم زخمی شده‌اند که بیشترین قربانیان آن کودکان بوده‌اند.
کمیته صلیب سرخ نیز به‌مناسبت این روز گزارشی منتشر کرده و در آن اشاره شده که افغانستان هنوز هم یکی از کشورهایی است که ماین‌ها و مهمات منفجرناشده تهدید جدی برای زندگی مردم در آن به‌شمار می‌روند.
در این گزارش آمده که در سال ۲۰۲۴، کمیته صلیب سرخ ۵۶۴ مورد تلفات در افغانستان ثبت کرده که از این میان، ۴۳۴ نفر کودک بودند.
افغانستان که یکی از کشورهای آلوده به ماین خوانده می‌شود، بیشتر مناطق آن در چندین دهه گذشته از اثر درگیری‌های مسلحانه میان حکومت‌ها و گروه‌های مخالف، ماین‌گذاری شده و هنوز هم از مردم این کشور قربانی می‌گیرد.
وضعیت زیان دیدگان انفجار ماین
قربانیان ماین در افغانستان می‌گویند که پس از دست‌دادن اعضای بدن‌شان با مشکلات شدید اقتصادی روبه‌رو شده‌اند.
رحیم‌الله یکی از نظامیان پیشین افغان و قربانیان ماین در ننگرهار، از ولایات شرقی افغانستان است.
رحیم‌الله هم‌زمان با فرارسیدن چهارم اپریل، روز جهانی آگاهی از خطرهای ماین و کمک به اقدام علیه آن‌ها می‌گوید که حدود ۱۸ سال پیش هر دو پای خود را در انفجار ماین در ولایت زابل از دست داده است.
مشکلات اقتصادی زیاد است، نه کار است و نه روزگار، کسی دیگر هم در خانه نان‌آور ندارم.
او که اکنون سرپرستی یک خانواده ۱۵ نفری را به‌عهده دارد، به رادیو آزادی گفت که پس از معلولیت، بی‌کار است و با مشکلات شدید اقتصادی روبه‌رو شده است:
«من در ولسوالی شاه‌جوی ولایت زابل در هنگام وظیفه به‌اثر انفجار ماین دو پای خود را از دست دادم، پس از آن زندگی من بسیار تلخ شده است، مشکلات اقتصادی زیاد است، نه کار است و نه روزگار، کسی دیگر هم در خانه نان‌آور ندارم.»
به‌شمول نظامیان افغان، افراد ملکی از جمله کودکان نیز در چند دهه گذشته به‌اثر ماین‌ها و مواد منفجرناشده در مناطق مختلف ماین‌گذاری‌شده قربانی شده‌اند.
امان‌الله، یک باشنده ولایت کندز می‌گوید که دو تن از کودکان اقارب‌شان در اثر انفجار مواد منفجرناشده معلول شده‌اند: «بچهها زمانی‌که برای چراندن گاو و بز رفته بودند، در آن‌جا یک آهن را پیدا می‌کنند و آن‌را توسط سنگ می‌کوبند و بعداً انفجار می‌کند و این‌ها آسیب می‌بینند، یکی‌شان دست و چشم‌اش آسیب دیده و دومی دست‌اش معلول شده و پنجه‌های دست‌اش قطع شده است.»
از ۴۰۰ ولسوالی تقریباً در ۱۶۶ ولسوالی این ساحات ماین وجود دارد.
افغانستان به‌عنوان یکی از کشورهای ناامن، بیشتر ساحات آن در چندین دهه درگیری‌های مسلحانه میان حکومت‌ها و گروه‌های مخالف ماین‌گذاری شده که تا هنوز از مردم مناطق مختلف قربانی می‌گیرد.
شهاب حکیمی، رئیس مؤسسه ماین‌پاکی «ام‌دی‌سی» در افغانستان در مورد ساحات باقی‌مانده از ماین و تلفات ناشی از آن به رادیو آزادی گفت: «۷۵ درصد ساحاتی از زمان اشغال شوروی و جنگ‌های داخلی پاک‌کاری شده، ۲۵ فیصد از زمان اشغال شوروی، جنگ‌های داخلی و زمانی‌که نیروهای بین‌المللی با طالبان می‌جنگیدند باقی مانده است، از ۴۰۰ ولسوالی تقریباً در ۱۶۶ ولسوالی این ساحات ماین وجود دارد، به‌صورت مجموعی ۱٬۲۰۰ میلیون کیلومتر مربع ساحه است که در هر ماه ۵۰ نفر قربانی می‌گیرد که اکثراً کودکان هستند.»
به‌گفته آقای حکیمی، برنامه ماین‌پاکی با مشکل مالی مواجه است و فعلاً از ۱۵ هزار نفر کارمند، به‌تعداد ۲٬۵۰۰ نفر فعالیت دارد و اگر جهان کمک کند، در پنج تا هفت سال آینده مشکل ماین در افغانستان برطرف می‌شود.
آگاهان امور ماین‌روبی در افغانستان، توجه به توصیه‌ها و پیام‌های کلیدی برنامه‌های آگاهی از ماین را مهم می‌دانند.
اگر هم‌وطنان ما سه پیام کلیدی برنامه آگاهی‌دهی از ماین را عملی کنند، با ماین‌ها و مواد منفجرناشده روبه‌رو نمی‌شوند.
حبیب‌الله فدا، یکی از آن‌ها، به مردم به‌ویژه کودکان توصیه می‌کند که این پیام‌های آگاهی از ماین را در نظر گرفته و به ساحات آلوده به ماین نزدیک نشوند.
او در این مورد به رادیو آزادی گفت: «بیشتر حوادثی‌که رخ می‌دهد، اکثراً در ساحاتی است که قبلاً پوسته‌ها و قرارگاه‌های نظامی بودند، اما حالا خالی شده‌اند. اگر هم‌وطنان ما سه پیام کلیدی برنامه آگاهی‌دهی از ماین را عملی کنند، با ماین‌ها و مواد منفجرناشده روبه‌رو نمی‌شوند: اول این‌که به‌طرف ماین‌ها و مواد منفجرناشده نروند، به ماین‌ها و مواد منفجرناشده دست نزنند، در صورت دیدن ماین و مواد منفجرناشده به برنامه ماین‌پاکی راپور بدهند.»
نگرانی‌ها در مورد خطرات ماین و آلودگی بیشتر ساحات افغانستان با این دشمن پنهان، هم‌زمان با چهارم اپریل، روز جهانی آگاهی از خطرهای ماین و کمک به اقدام علیه آن‌ها است.
از این روز در سال ۲۰۲۵ تحت عنوان «آیندۀ مصون از این‌جا آغاز می‌گردد» گرامی‌داشت می‌شود.
سازمان ملل متحد می‌گوید که ماین‌ها، بقایای انفجاری جنگ و مواد انفجاری دست‌ساز همچنان سبب مرگ و زخمی‌شدن به‌ویژه در شرایط منازعه مسلحانه می‌شود.
سازمان ملل متحد می‌گوید «به‌طور اوسط، در هر ساعت یک تن توسط چنین مواد انفجاری کشته یا زخمی می‌شود و اطفال زیادی در بین قربانیان اند.»