بر اساس این توافق‌نامه، به تاجران افغان رسماً اجازه داده شد از طریق این بندر دریایی صادرات و واردات انجام دهند و به هند اجازه داده شد تا در ازای برخی امتیازات، به مدت ده سال در آنجا سرمایه‌گذاری کند. پس از این توافق‌نامه، هند بزرگراه دلارام-زرنج را تا مرز ایران ساخت تا افغانستان را به چابهار متصل کند.
چابهار در ولایت سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی ایران واقع شده است و دروازۀ مهم اقتصادی و تجاری برای کشورهای آسیای مرکزی و افغانستان به شمار می‌رود.
این بندر همچنین در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ توسط حاکمان وقت افغانستان به عنوان یک مسیر جایگزین احتمالی دیده می‌شد، اما در آن سال‌ها، بندر چابهار به درستی توسعه نیافته بود و برای تجارت از طریق این مسیر آماده نبود.
از سوی دیگر، از دهه ۱۹۶۰ تا اواخر دهه ۱۹۸۰، نفوذ اتحاد جماهیر شوروی سابق در افغانستان منجر به صادرات کالا توسط افغانستان عمدتاً از طریق بلوک شوروی شد.
در سال ۱۹۷۹، زمانی که نیروهای شوروی به افغانستان حمله کردند، روابط بین ایران و افغانستان تضعیف شد و در آن سال‌ها، امکان صادرات و واردات از طریق چابهار تقریباً از بین رفت.
در سال ۱۹۹۶، همزمان با دور نخست حاکمیت طالبان، روابط بین کابل و تهران به نقطه بسیار پایینی رسید، در آن زمان ایران به هیچ وجه علاقه‌ای به فراهم کردن امکانات ترانزیت برای بازرگانان افغان از طریق خاک خود نداشت.
پس از سقوط رژیم اول طالبان، زمانی که جامعۀ جهانی توجۀ خود را به افغانستان معطوف کرد، چابهار بار دیگر مورد توجه بیشتری قرار گرفت. این توجه زمانی بیشتر شد که هند به دلیل اختلافات سیاسی خود با پاکستان، نتوانست از خاک پاکستان برای ترانزیت به افغانستان و آسیای مرکزی استفاده کند، بنابراین تلاش‌هایی را برای یافتن مسیر جایگزین برای این ترانزیت آغاز کرد.
در آن زمان بود که هند قول سرمایه‌گذاری در چابهار را داد و سال‌ها بعد، در سال ۲۰۱۷، اولین کشتی تجاری هند به بندر چابهار رسید و از آنجا کالاهای تجاری به افغانستان منتقل شد. دو سال بعد، محصولات افغانستان مانند میوۀ خشک و زعفران از طریق بندر چابهار به هند صادر شد.
با روی کار آمدن مجدد طالبان در افغانستان در آگست ۲۰۲۱، صادرات و واردات افغانستان از طریق بندر چابهار بار دیگر مختل شد. هند سفارت خود را در کابل تعطیل کرد و طالبان روابط خوبی با پاکستان داشت، اما با گذشت زمان، این روابط به این شکل باقی نماند. با توجه به این موضوع، هند بار دیگر به صادرات از طریق بندر چابهار علاقه نشان داده است. این درحالیست که واشنگتن حکومت طالبان را به رسمیت نمی‌شناسد و تحریم‌ها علیۀ تهران را افزایش داده است.
اس. جی شنکر، وزیر خارجۀ هند در ماه مه ۲۰۲۴ در کلکته گفت:
"اگر به موضع ایالات متحده در مورد چابهار در گذشته نگاه کنید، ایالات متحده این واقعیت را پذیرفته است که چابهار بسیار مهم است، به همین دلیل است که ما در این بندر سرمایه‌گذاری می‌کنیم."
روابط بین کابل و اسلام آباد در اکتوبر ۲۰۲۵ به نقطه‌ای رسید که طیاره‌های جنگی پاکستان کابل را بمباران کردند و طالبان با شلیک به پاسگاه‌های ارتش پاکستان در امتداد خط دیورند پاسخ دادند که در نتیجه ده‌ها نفر از هر دو طرف کشته شدند.
وقتی طالبان از پاکستان ناامید می‌شود، طبیعتاً هند که رقیب پاکستان است، به طالبان نزدیک‌تر می‌شود.
نصرالله استانکزی، آگاه امور سیاسی و حقوقی می‌گوید که روابط ضعیف بین کابل و اسلام آباد، طالبان را به هند نزدیک‌تر کرده است:
"پاکستانی‌ها فکر می‌کردند طالبان به نیرویی تبدیل می‌شوند که وقتی در کابل به قدرت برسند، طبیعتاً خواسته‌های استراتژیک پاکستان را می‌پذیرند، اما شرایط چهار سال گذشته نشان داده است که این اتفاق نیفتاده است. یعنی پاکستان از طالبان ناراضی است که چرا عمق استراتژیک آنها را نمی‌پذیرد. این یک مسئله است. مسئله دوم این است که وقتی طالبان از پاکستان ناامید می‌شود، طبیعتاً هند که رقیب پاکستان است، به طالبان نزدیک‌تر می‌شود."
روابط پرتنش بین کابل و اسلام‌آباد بار دیگر توجۀ ایران و هند را به چابهار افزایش داده است.
گزینۀ دیگری برای افغان‌ها و بخش خصوصی وجود ندارد زیرا چابهار تاجران افغان را با هند، ترکیه و روسیه متصل می‌کند.
تاج محمد تلاش، آگاه امور اقتصادی می‌گوید که چابهار برای افغانستان بسیار مهم شده است و حتی اگر ایران تحت تحریم باشد، بهترین مسیر تجاری برای بازرگانان افغان است:
"در پنجاه سال گذشته، بنادر کراچی و واگه برای ما به مسیرهای بسیار زهرآگین مبدل شده‌اند. بنابراین، مهم نیست که چقدر مشکلات در چابهار وجود داشته باشد، کمبود امکانات یا تهدید تحریم‌های ایالات متحده باشد، گزینۀ دیگری برای افغان‌ها و بخش خصوصی وجود ندارد زیرا چابهار تاجران افغان را با هند، ترکیه و روسیه متصل می‌کند."
آقای تلاش افزود که در ابتدا، سود تاجران افغان در صادرات و واردات از طریق چابهار ممکن است کم باشد، اما در میان‌مدت و بلندمدت، آنها سود خود را دوباره به دست خواهند آورد.
خبرگزاری رویترز در ماه نوامبر به نقل از طالبان گزارش داد که ایران تجهیزات مدرن و اسکنرها را در بندر چابهار نصب کرده است، تعرفه‌های بندری برای محموله‌های افغانستان را ۳۰ درصد کاهش داده، هزینه‌های انبارداری کالاهای تجاری را ۷۵ درصد و هزینه‌های حمل و نقل را ۵۵ درصد کاهش داده است.
ما می‌توانیم محصولات مان را از طریق چابهار به هند ارسال کنیم، اما گران و زمان‌بر است.
با این حال آذرخش حافظی، رئیس سابق کشورهای عضو ایکو و اتاق تجارت و صنایع افغانستان معتقد است که صادرات افغانستان از طریق چابهار دشوار است.
"بازاری که برای میوه‌ها و سبزیجات تازۀ ما وجود دارد؛ آن هند است. ما می‌توانیم محصولات مان را از طریق چابهار به هند ارسال کنیم، اما گران و زمان‌بر است و صادرات آنها با استفاده از لاری‌های معمولی امکان‌پذیر نیست زیرا حدود ۲ هزار کیلومتر تا چابهار فاصله است و در عین حال، نزدیکترین بندر دریایی در هند ۲ هزار کیلومتر با دهلی فاصله دارد، بنابراین این محصولات خراب می‌شوند و از بین می‌روند."
کالاهای بازرگانان افغان ظرف سه روز به بندر کراچی می‌رسد و در سال ۲۰۲۴، تجارت بازرگانان افغان از این مسیر به نزدیک به یک و نیم میلیارد دالر رسید. از سوی دیگر، از طریق بندر چابهار، گاهی به دلیل مشکلات گمرکی، کالاهای بازرگانان افغان ده روز تا دو هفته طول می‌کشد تا به هند برسد.
اگر تجارت از طریق بندر چابهار با مشکلات همراه باشد و روابط افغانستان با پاکستان بهبود نیابد، راه حل چیست؟
آقای حافظی معتقد است که افغان‌ها باید از یک تجربۀ قدیمی بهره ببرند:
"هشتاد سال پیش، ما یک شرکت میوه در کندهار داشتیم که انارها در آنجا با کیفیت خوب کنسنتریت می‌شدند. مثلاً از صد تن انار، پنج تا شش تن کنسانتره درست می‌شد و می‌توانست با هواپیما نیز حمل شود زیرا یک تن پانزده هزار دلار هزینه دارد، بنابراین می‌توانیم آن تجربۀ تاریخی را احیا کنیم و می‌توانیم کمپوت میوه‌های دیگر را نیز درست کنیم."
حافظی معتقد است که تاجران افغان حتی می‌توانند برای صادرات برخی سبزیجات به دهلیزهای هوایی تکیه کنند.
«ما می‌توانیم اقلام ارزشمندی مانند سنگ‌های قیمتی یا مثلاً کاجو، میوه‌های خشک ارزشمند یا گیاهان طبیعی مانند زیره، زنجبیل و این چیزها را از طریق هوا صادر کنیم، اما پیاز را نمی‌توان با هواپیما به جای دیگری منتقل کرد، اما می‌توان این پیازها را خشک کرد و پیاز خشک را که بسیار گران است، حتی به اروپا و هند صادر کرد که در آنجا نیز محبوب است."
اگر مشکلات تاجران افغان از طریق دهلیزهای هوایی و چابهار تا حدی حل شود و هند طبق توافق امضا شده سرمایه‌گذاری‌های بیشتری در چابهار انجام دهد، آیا پاکستان حاضر نخواهد شد که مسیر کراچی به افغانستان را طبق معمول بازگشایی کند؟ این موضوع با عادی شدن روابط بین کابل و اسلام آباد روشن خواهد شد، اما مشخص نیست که این روابط چه زمانی و چگونه بهبود خواهد یافت.
