اعتیاد به مواد مخدر در کنار سایر مشکلات، نظم خانواده را از هم می‌پاشد، مردان معتاد خانواده بیشتر اوقات شان را صرف نشه در بیرون از خانه می‌کنند، اما زنان خانواده از سوی مردان خانواده، به ویژه شوهران شان به مواد مخدر معتاد می‌شوند.
در این رابطه سه زنی که از سوی شوهران شان به مواد مخدر معتاد شده اند چنین می‌گویند: "نام من شکیلا است و از مزار شریف هستم. مادرم مرا در پانزده سالگی عروسی کرد، شوهرم معتاد بود، اما من از آن خبر نبودم. وقتی من مریض می‌شدم، برایم می‌گفت که کمی تریاک بخورم خوب می‌شوم. رفته رفته مرا هم معتاد ساخت. یک بار خانه مادرم رفتم و در آنجا تریاک را ترک کردم، اما وقتی به خانه شوهرم برگشتم، پس به آن معتاد شدم. شاید شوهرم فکر می‌کرد که از این طریق خودش را از فيس داکتر و پول دوا بیغم سازد."
"نام من فوزیه است از ولایت زابل هستم. بیشتر اوقات با شوهرم جنجال می‌کردم و از وی می‌خواستم که مواد مخدر را ترک کند، اما وی قبول نمی‌کرد. نشه اعصابش را خراب کرده بود و بعدها من را هم معتاد ساخت. حال با دست خودم وسایل خانه را برایش می‌دهم که آن را بفروشد و برایم مواد مخدر بخرد. اگر معتاد نمی‌بودم، چرا تلویزیون و دیگر وسایل را برایش می‌دادم که بفروشد."
"نام من خدیجه است. از اعتیادم چهار سال می‌گذرد. شوهرم معتاد بود و بعدها من را هم معتاد ساخت. می‌خواستم از شوهرم طلاقم را بگیرم، اما بخاطر این که طلاقم را گرفته نتوانم، من را هم معتاد ساخت. هر آنچه که در خانه داشتیم، همه آن را فروخت."
خانواده‌ها و بزرگان قومی مسئولیت دارند تا مانع اعتیاد شوند. موثر ترین راه آن این است که پیش از اعتیاد به مواد مخدر در رابطه به زیان های آن به مردم آگاهی داده شود.
داکتران می‌گویند، وقایه در مقایسه به تداوی بهتر است، بزرگان قومی ولسوالی قره باغ غزنی نیز وقایه از اعتیاد به مواد مخدر را یک اولویت می‌دانند.
آنان با فراخواندن جرگه فیصله کرده اند که پس از این هیچ کسی خواهر و یا دختر خود را به نکاح فرد معتاد ندهد. زلمی میخیل از اشتراک کنندگان این جرگه گفت، هدف از فیصله آنان این است تا زنان و کودکان خانواده از سوی مردان به مواد مخدر معتاد نشوند.
او افزود: "اقوام خروتی، دفتانی و میخیل فیصله کردند که خواهران و دختران شان را به نکاح افراد معتاد ندهند. این اقوام بالای کسانی که این فیصله را نقض کنند، چهل هزار افغانی جریمه گذاشته اند. دلیل فیصله بزرگان قوم این است که معتادین از هر آن چیزی استفاده نا درست می‌کنند. ملکیت، لوازم قیمتی و طلای را که زنان از خانه پدر شان آورده اند، آنرا می‌فروشند. فرزندان شان با والدین معتاد با مشکل روبه‌رو شده و مشکل دیگر آن این است که اعضای خانواده را معتاد می‌سازند."
شورای ولایتی غزنی نیز از این تصمیم بزرگان قومی استقبال می‌کند. امان الله کامرانی عضو شورای ولایتی غزنی می‌گوید، این گونه فیصله ها می‌تواند در وقایه جوانان از مواد مخدر کمک کند.
او افزود: "این فیصله برای کسانی که معتاد اند یک پند است. آنان با خود خواهند گفت که در نشه هم زیان دنیا و هم آخرت وجود دارد، و حتی که مردم دختر و خواهر شان را به نکاح من نمی‌دهند. این فیصله برای جوانانی که نشه می‌کنند و به مسئولیت‌های خانوادگی شان رسیدگی نمی‌توانند، یک درس است. مردم سایر مناطق باید از این فیصله الهام بگیرند و این‌گونه فیصله کنند. این فیصله در مبارزه علیه اعتیاد مثبت خواهد بود و تعداد زیاد جوانان اعتیاد را ترک خواهند کرد."
این که فیصله اقوام در غزنی تا چه حدی با قوانین نافذه افغانستان مطابقت دارد؟ یار محمد یاری حقوقدان در این رابطه می‌گوید، به اساس قوانین نافذه افغانستان، یک فرد زمانی می‌تواند ازدواج کند که از لحاظ صحی سالم باشد و بتواند نفقه خانواده را تامین کند.
او گفت: "یک فرد معتاد بر علاوه آن که توان کار و تامین نفقه را ندارد، عامل سایر بدبختی ها می‌باشد. در بیشتر موارد زن و فرزند خود را معتاد می‌سازد. ازدواج با فرد معتاد راه را به طلاق، فساد اخلاقی و سایر جرایم هموار می‌سازد. والدین باید آینده فرزندان شان را در نظر بگیرند."
خانواده‌های زیادی در افغانستان وجود دارد که نظم خانوادگی در آن به دلیل اعتیاد به مواد مخدر برهم خورده، به ویژه زنان این خانواده‌ها با مشکلات متعددی دست و گریبان اند. اگر اقوام و باشندگان دیگر مناطق افغانستان نیز همانند بزرگان قومی غزنی فیصله کنند، با این فیصله زنان و کودکان از شر اعتیاد نجات یافته و جوانان نیز به ترک اعتیاد تشویق خواهند شد.
گزارش: محمد اياز ترنک
