سازمان جهانی صحت می‌گوید دهه‌ها درگیری و مشکلات عمیق اقتصادی افغان‌ها را به شدت از نظر روحی و روانی متاثر ساخته است.
فرید ۳۶ ساله، باشنده ولایت ننگرهار، پدر پنج فرزند و یگانه نان‌آور خانواده‌اش است.
او که از هر دو پا معلول است، می‌گوید که جنگ نه‌تنها قدرت جسمی‌اش را از او گرفته بلکه به شدت از نظر روحی و روانی او را متأثر ساخته است.
نود فیصد ما تحت فشار روانی زیاد قرار داریم، چون بیکار و فقیر هستیم و چون معلول هستیم پس این اضطراب و اندوه ذهنیت ما را کاملا خراب کرده است.
فرید به رادیو آزادی گفت که به دلیل نبود خدمات صحی لازم و داکتر در جریان جنگ‌های شدید داخلی، زمانی که بیمار بود کسی در خانواده برایش پیچکاری اشتباه تزریق کرده بود که در نتیجه اکنون از هر دو پایش فلج شده است.
او در مورد مشکلات موجود در زندگی اش افزود:" نود فیصد ما تحت فشار روانی زیاد قرار داریم، چون بیکار و فقیر هستیم و چون معلول هستیم پس این اضطراب و اندوه ذهنیت ما را کاملا خراب کرده است، چون فرزند دارم نگران هستم که چه کنم، خسربره ام هم معلول است، بمب بالایش انفجارکرده ، چره ها روی بدنش وجود دارد، او مرد فقیر مشکلات روانی زیادی دارد. مشکلات او در خانه به شدت افزایش یافته است."
صمیم، باشنده شهر کابل نیز می‌گوید که پایش سال‌ها پیش در اثر انفجار ماین کنار جاده‌ای قطع شده بود و اکنون به دلیل این معلولیت، در راستای تامین لقمه نانی برای خانواده‌اش با دشواری‌های زیادی مواجه است که این امر به شدت او را از نظر روحی تحت فشارقرارداده است.
او به رادیو آزادی گفت: "این وضعیت خیلی دشوار است زیرا مشکلات اقتصادی زیاد است وقتی اطفال شما درخانه گریه میکنند ،غذا، لباس، و سرپناه میخواهند و زمانیکه این چیزها را نداشته باشید سبب رنج بیشتر میشود. "
این در حالی است که سازمان جهانی صحت در گزارش تازه‌ای خود که به تاریخ ۱۴ می منتشر شد، گفته است که سال‌ها درگیری و بحران جاری اقتصادی در افغانستان افغان‌ها را ازلحاظ روحی و روانی سرکوب کرده و به گفته این سازمان آنان را در معرض افسردگی عمیق، استرس و اضطراب و بیماری‌های گوناگون شدید روانی قرار داده است.
سازمان جهانی صحت در گزارش خود که در ویب سایت ریلیف سازمان ملل متحد منتشر شده، ابراز نگرانی کرده است که با وجود شدت مشکلات روانی در افغانستان، بسیاری از شفاخانه‌ها در تمام ۳۴ ولایت این کشور هنوز هم بخش‌های ویژه و خدمات روانی ندارند.
شرافت زمان سخنگوی وزارت صحت عامه حکومت طالبان به پرسش های رادیو آزادی در این مورد پاسخ نداد، اما سازمان جهانی صحت گفته است که برای پر کردن این خالیگاه ، ابتکار آزمایشی را برای ادغام مراکز مراقبت های صحت روانی برای بیماران بستری و سرپایی روی دست گرفته اند که هدف آن فراهم ساختن زمینه تداوی برای این بیماران میباشد.
این سازمان گفته است: «سالهای درگیری و مشکلات شدید اقتصادی در افغانستان تاثیر سنگینی بر سلامت روانی انسان ها وارد کرده است و برای رسیدگی به این چالش‌ها، این سازمان با حمایت اتحادیه اروپا برنامه‌های تغییر دهنده زندگی صحت روانی و حمایت روانی اجتماعی را برای کسانی که به شدت نیاز دارند، ارائه می‌کند.»
در این گزارش به نقل از ادوین سالوادور، نماینده سازمان جهانی صحت در افغانستان آمده است که این سازمان پنج برنامه مدغم شده مراقبت های صحت روانی را تا نوامبر ۲۰۲۵ حفظ کرده است، اما ابراز نگرانی کرده است که آیندهء ادامه این خدمات نامعلوم است و گسترش خدمات به ۲۷ شفاخانه ولایتی دیگر یک چالش است.
متخصصین صحت روانی در افغانستان می‌گویند که بیماری‌های روانی در سالهای اخیر افزایش یافته است.
بسیاری از مردم در جامعهٔ ما از امراض و مشکلات روانی رنج می‌برند. بعضی‌ها توسط جامعه، خانواده، و دوستان مورد تمسخر قرار می‌گیرند. این تمسخر سبب میشود که آن‌ها دیگر مشکلات خود را بیان نکنند.
داکتر عبدالمتین احمدی، متخصص صحت روانی و روانشناس، در صحبت با رادیو آزادی با در نظر داشت شرایط کنونی کشور و اثرات ویرانگر جنگ‌های گذشته، توصیه‌های مختلفی به خانواده‌ها و بیماران روانی ارائه کرد:
"بسیاری از مردم در جامعهٔ ما از امراض و مشکلات روانی رنج می‌برند. بعضی‌ها توسط جامعه، خانواده، و دوستان مورد تمسخر قرار می‌گیرند. این تمسخر سبب میشود که آن‌ها دیگر مشکلات خود را بیان نکنند. آن‌ها با افسردگی عمیق‌تر روبه‌رو می‌شوند. این مشکل برای همیشه با آن‌ها باقی می‌ماند، شناخته نمی‌شود، و احساسات و شخصیت آن‌ها را سرکوب می‌کند. این مردم باید یک درخواست من را بشنوند؛ لطفاً این احساسات را مسخره نکنید، زیرا این عمل اضطراب آن‌ها را حتی بیشتر افزایش می‌دهد. از این‌رو، اگر ممکن باشد، آن‌ها به درستی درمان شوند باید به مراکز درمانی معرفی شوند."
گزارش‌ها و شکایات از فشار و مشکلات روانی در حالی در افغانستان مطرح میشود که بسیاری از مردم پس از حاکمیت دوبارهٔ طالبان در افغانستان، به دلیل وضع ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها بر آن‌ها، بیکاری، مشکلات اقتصادی، حوادث شدید طبیعی گوناگون به دلیل تغییرات اقلیمی، و حتی وضعیت بد بشری، با فشارهای روانی و چالش‌های شدید روبه‌رو شده‌اند.
