سینمای آریانا میراث فرهنگی و هنری ما بود
آنان میافزایند که هنوز یکی از زخمهای این کشور مداوا نشده که زخم دیگری بر آن افزوده میشود.
فقیر میوند، مشاور ارشد وزارت اطلاعات و فرهنگ در نظام جمهوری پیشین، روز پنجشنبه «۱۸ دسمبر» در صحبت با رادیو آزادی گفت:
"سینمای آریانا میراث فرهنگی و هنری ما بود، یک نام بسیار بزرگ که نمایندهگی از تاریخ افغانستان حتی پیش از اسلام میکرد، اما افسوس، صد افسوس که یک زخم هنوز مداوا نشده، زخم دیگری بر آن گذاشته میشود. چه کسی میتواند این را بازسازی کند و چه کسی بر آن مرهم بگذارد؟"
موسی رادمنش، فلمساز افغان نیز در صحبت با رادیو آزادی از این موضوع ابراز تأسف کرد و گفت:
"این یک بنای فرهنگی بود و نباید ویران میشد. باید با درایت و ذهن روشن حفظ میگردید. اگر از آن استفاده نمیکردند، دستکم احاطه میشد و نگهداری میگردید."
یک منبع در شاروالی کابل تحت کنترل طالبان که نمیخواست نام و صدایش در گزارش نشر شود، ناوقت روز پنجشنبه این خبر را به رادیو آزادی تأیید کرد و گفت "این یک منطقه تجارتی است،
ملکیت شاروالی کابل میباشد و در اینجا یک مارکیت تجارتی متفاوت و متناسب با وضعیت منطقه ساخته خواهد شد."
سینمای آریانا بعد از سینمای بهزاد از قدیمیترین سینماهای کابل به شمار میرفت.
این سینما که در دهه ۱۹۶۰ ساخته شده بود، در جریان جنگهای داخلی افغانستان از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۶ تاراج و ویران شد، اما بعداً در سال ۲۰۰۴ با کمک فرانسه دوباره گشایش یافت.
آقای میوند و رادمنش میگویند خاطرههای هزاران کابلی با این سینما گره خورده بود.
از همه نهادهای فرهنگی، نهادهای بینالمللی، هنرمندان، پژوهشگران و مردم آزادیخواه میخواهیم که در برابر این وضعیت خطرناک خاموش نمانند
یاسمین یارمل، بازیگر افغان فلم نیز تخریب سینمای آریانا توسط حکومت طالبان را یک ضایعه بزرگ برای فرهنگ و هنر افغانستان میداند. خانم یارمل در صحبت با رادیو آزادی از همه نهادهای فرهنگی جهانی و مردم خواست که در برابر این وضعیت خاموش نمانند:
"ما از همه نهادهای فرهنگی، نهادهای بینالمللی، هنرمندان، پژوهشگران و مردم آزادیخواه میخواهیم که در برابر این وضعیت خطرناک خاموش نمانند و برای دفاع از هویت فرهنگی افغانستان اقدامات عملی و مؤثر انجام دهند."
قابل یادآوریست که در نظام جمهوری پیشین، در سال ۱۳۹۹ خورشیدی سینمای پارک کابل نیز به دستور امرالله صالح، معاون اول رئیس جمهور وقت، ویران شد.
این اقدام در داخل کشور با واکنشهای گسترده روبهرو شد.
آقای صالح در آن زمان به شاروالی کابل دستور داده بود این سینما را تخریب کند، زیرا بهگفته او وضعیت فعلی آن قابل قبول نبود.
او همچنان به شاروالی کابل گفته بود که زمینی را که این سینما بر آن ساخته شده، جزئی از پارک سازند یا آن را به گونه پیشرفته اعمار و یا به یک مرکز فرهنگی فعال تبدیل کنند.
سینما در سال ۱۹۲۳ در زمان حکومت امانالله خان وارد افغانستان شد.
در زمان حکومت محمد ظاهر شاه، با ایجاد افغان فلم در چارچوب وزارت اطلاعات و فرهنگ، سینما و فلمسازی در این کشور رشد کرد.
هرچند آمارهای متفاوتی در مورد تعداد سینماها در افغانستان نشر شده، اما بر اساس گزارشهای رادیو آزادی که قبلاً بر مبنای گفتوگو با سینماگران افغان تهیه شده، در افغانستان ۳۸ سینما وجود داشت که ۱۷ در کابل و ۲۱ سینما در ولایتهای دیگر واقع بودند.
پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، تمام سینماها تعطیل شدهاند.
پیش از این، شماری از سینماگران افغان در صحبت با رادیو آزادی گفته بودند که آن تولید کنندهگان و سینماگرانی که با هزینه شخصی فلم میساختند، اکنون بخش زیادی از فعالیتهای شان متوقف شدهاست.
