اینجا در سرزمین خستۀ ما افغانستان، شکستن و پامال حقوق موجودی بنام انسان امر خیلی معمول است.
روز ها جاده های این سرزمین با خون مرد، زن و فرزند آن سرخ می شود، بچه های خورد سن و سال آن به پایشان زنگ آویخته و رقصانده می شوند و زن و دخترش نیز در محضر عام آتش زده واعضای بدنش بردیده می شود.
اینجاست که نقض حقوق بشر در کشوری مثل افغانستان بیداد می زند.
تلفات غیر نظامیان در جنگ، خشونت علیه زنان و کودکان در سال 1394
در این گزارش به وضعیت حقوق بشری در افغانستان در سال 1394 خورشیدی پرداخته ایم و قدم به قدم به مهترین بخش های چون تلفات غیر نظامیان در جنگ، خشونت علیه زنان و کودکان تمرکز کردیم.
کمیسیون حقوق بشر افغانستان می گوید که سال 1394 وضعیت حقوق بشر در حالت بسیار شکننده قرار داشت.
این وضعیت شکنندۀ حقوق بشری را از تلفات غیر نظامیان پی می گیریم.
رفیع الله بیدار سخنگوی کمیسیون حقوق بشر افغانستان در صحبت با رادیو آزادی گفت که در این سال 7493 تن کشته و زخمی شدن که بیشرین این افراد قربانی حملات انتحاری و جنگ های منظم شدند.
وی گفت:
" زمانیکه ما مقایسه می کنیم تقریباً به همان ارقام مجموعی که در سال گذشته تلفات ملکی داشتیم به همان اندازه است اما از انواع خشونت و قایع که تلفات ملکی به باور آورده اندکی در گروپ بندی تغییرات آمده یعنی بیشترین تلفات ما فعلاً در حملات انتحاری و جنگ های منظم زمینی داریم."
آقای بیدار گفت که با تأسف تلفات غیر نظامیان که به دولت و حامیان بین المللی آن نسبت داده می شود در سال 1394 خورشیدی افزایش یافته است.
در سال گذشته افغانستان شاهد بیشترین ناامنی ها بود که سقوط موقت شهر کندز و برخی ولسوالی های کشور مثال زنده از ناامنی ها بود که تلفات سنگین به غیر نظامیان گذاشته است.
یکی از مثال های بارز نقض حقوق بشر در سال 1394 را می توان نقض حقوق باشنده های شهر کندز یاد کرد.
گروه طالبان در خزان این سال شهر کندز را تصرف کردند و پس از آن گزارش های از نقض حقوق بشری در این شهر به نشر رسید.
کمیسیون حقوق بشر افغانستان و سازمان عفو بین الملل در زمان سقوط شهر کندز به دست طالبان از جنایات چون قتل غیر نظامیان، تجاوز بر زنان و چور و چپاول اموال مردم گزارش دادند.
این جنایات تنها به کندز خلاصه نمی شود بلکه گروه داعش در ننگرهار نیز جنایات فجیع چون دوپاره کردن کودک نوزاد، یک تعداد افراد مسن را روی ماین گذاشته و منفجر ساختن و چندین جنایت دیگر.
در همین حال نیکولاس هایسم نماینده خاص سازمان ملل متحد برای افغانستان اخیراً در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد گفت کهدر این سال بیش از 11 هزار فرد ملکی در افغانستان کشته شده اند که یک چهارم آنها اطفال بودند.
شدت جنگ و ناامنی در سال 1394 از فرد عام کشور تا نماینده مردم و مقام ها همه را نگران ساخته است. چنانچه کمیسیون حقوق بشر و زنان ولسی جرگه می گویند که بحث تأمین حقوق بشر رابطه مستقیم با مسئله امنیت دارد بناءً نبود امنیت این بخش را نیز زیر سایه تاریک اش قرار داده است.
فوزیه کوفی رئیس این کمیسیون بیشتر می گوید:
" مسئله حقوق بشر رابطه مستقیم با بحث امنیت دارد. به نظر من چون سال 1394 سال متأسفانه مملو از تشنج و جنجال های امنیتی بود برخی ولسوالی ها بدست طالبان افتاد و در کل ناامنی ها زیاد بود که این خود دلیل شد به ازدیاد بخش حقوق بشر."
خشونت علیه زنان در سال 1394 در افغانستان در چه سطح بوده است؟
از نقض حقوق بشر در جنگ های جاری در کشور و تلفات ملکی پیش میرویم به بخش آسیب پذیرتر از آن یعنی خشونت علیه زنان.
خشونت علیه زنان در سال 1394 و پامال شدن حقوق آنان را می توان با سنگسار رخشانه، بریدن بینی ریزه گل و عدم مجازات عاملان ده ها قضیه خشونت علیه زنان آغاز کرد.
مثل این ها زنان زیادی اند که با فجیع ترین نوع خشونت روبرو اند.
رفیع الله بیدار سخنگوی کمیسیون حقوق بشر افغانستان می گوید که آنان هنوز هم در خصوص تأمین حقوق زنان قرضدار اند و در رسیده گی به قضایای زنان در سال 1394 کم کار های صورت گرفته است.
وی گفت:
" ما در این سال روی قتل زنان تمرکز کردیم 241 قتل که در سال 1394 صورت گرفته است تنها در 72 مورد عاملان شان دستگیر شدند. در این 241 مورد 119 قتل های ناموسی و 122 مورد آن هدفمند بوده است که کارمندان دولتی نیز شامل بودند."
به اساس معلومات کمیسیون حقوق بشر افغانستان در سال 1394، 5132 هزار مورد خشونت علیه زنان در این کمیسیون به ثبت رسیده است در حالیکه در سال گذشته این رقم 4873 مورد بود.
در کمیسیون حقوق بشر جایکه زنان بخاطر رسیده گی و ثبت قضایا شان می آیند با چند تن از زنان سر خوردم آنان شکایت دارند که به قضایای شان در نهاد های مربوط رسیده گی درست صورت نمی گیرد.
دو خانم چنین درد دل دارند:
" تقریباً هفت یا هشت ماه می شود که اینجا آمدیم اما مشکل ما حل نشده است از طرف جانب مقابل ما طرفداری صورت می گیرد چون زیاد فرد پولدار است. وقتیکه پیش قاضی میرویم که این قسم مشکل داریم ما را توهین کرده و دشنام می دهد."
" شش ماه شده اینجا آمدم کسی بازخواست من را نمی کند امروز بیا فردا بیا می گویند کاملاً حوصله و توان ام رفته است."
محکمه صحرایی یک پدر و دختر به اتهام دزدی در ولسوالی بلخاب سرپل، سنگسار رخشانه 21 ساله به اتهام زنا در غور و بریدن بینی ریزه گل توسط شوهرش در فاریاب را می توان از موارد حاد خشونت علیه زنان در سال 1394 شمرد.
بخاطر جلوگیری از خشونت علیه زنان در چند سال اخیر تلاش های فراوان صورت گرفته و نهاد های مختلف تحت نام دفاع از حقوق زنان ایجاد شده و تعداد زیاد زنان فعال بخاطر عدالت خواهی به زنان فعالیت دارند.
صفیه صدیقی یکی از زنان فعالان می گوید که وضعیت زنان در سال 1394 نسبت به هر زمان دیگر در بدترین و خیم ترین حالت قرار دارد.
وی افزود:
" ما و شما دیدیم که خشونت علیه زنان نه تنها در چوکات خانواده باقی ماند بلکه از خانواده ها بیرون شد و حتی در سرک عام زنان مورد لت و کوب قرار گرفته و کشته شدند و اعضای بدن شان بریده شد که این نشان دهنده اینست که در افغانستان در مجموع حقوق بشری بخصوص وضعیت زنان در این سال بسیار بد و تلخ بوده است."
وضعیت اطفال و نوجوانان در سال 1394
حالا در بخش دیگر از این گزارش به وضعیت اطفال و نوجوانان افغان کسانیکه بیشتر فراموش شدند و توجه چندان به آنان صورت نمی گیرد، می پردازیم.
در کنار محروم بودن از حق تعلیم و صحت، اطفال در افغانستان بیشتر در معرض کار شاقه، تجاوز و سوء استفاده قرار می گیرند.
موضوع دیگر که بیشتر خانواده ها را بخاطر پسران شان نگران ساخته است، پدیده بچه بازی است.
یکی از قربانیان فعل بچه بازی گفت:
" مرا به اجبار در موتر انداختند و شکردره بردند و به زور سرم بازی می کردند همرایم فعل لوات انجام دادند دوبار یک نفر و یک بار نفر دیگر بالایم انجام داد."
حکومت افغانستان بخاطر جرم نگاری عمل بچه بازی طرح قانون را تهیه کرده و به وزارت عدلیه فرستاده است.
رفیع الله بیدار سخنگوی کمیسیون حقوق بشر افغانستان می گوید که امیدوارند هر چه زودتر این قانون به تصویب برسد.
وی افزود:
" ما خشنود استیم که دولت سفارشات ما را جدی گرفت که به دولت داشتیم که انواع بچه بازی را باید جرم انگاری شود و در مقابل هر جز آن جزا معین داده شود بالاخره فعلاً در سطح دولت تصمیم گرفته شد که قانون جامع باید تهیه شود این قانون تهیه شده است و امیدواریم که هر چه زودتر تصویب شود."
آقای بیدار گفت که حق تعلیم کودکان مسئله بود که در 14 ساله گذشته یک پیشرفت خوب داشت اما در سال 1394 این حق نیز با ناملایمات جدی روبرو شده و بیشتر کودکان به دلیل جنگ و نارامی از رفتن به مکتب محروم شدند.
از کودکان نه تنها در عمل زشت بچه بازی کار گرفته می شود بلکه از آنان در منازعات و حملات انتحاری نیز استفاده می شود.
گماشتن کودکان به کار شاقه که با وجود داد خواهی زیاد هنوز هم ادامه دارد، در ضمن خشونت های فزیکی و روانی در محیط خانواده و چندین نوع خشونت دیگر در برابر کودکان حالا هم پا برجاست.
اینکه به چه تعداد قضایای خشونت علیه کودکان در سال 1394 ثبت کمیسیون حقوق بشر افغانستان شده است سخنگوی کمیسیون در مورد جزییات نداد.
با این همه جمع بندی وضعیت حقوق بشری در سال 1394 را میگذاریم به سازمان حقوق بشر افغانستان.
لعل گل لعل رئیس این سازمان می گوید که سال گذشته سال پُر از نقض حقوق بشر در افغانستان بوده که هر بخش آن برای آنان بسیار تکان دهنده است.
وی گفت:
" موارد نقض حقوق بشر که در سال 1394 به نظر رسیده است این قابل تذکر استند که در پانزده سال اخیر بی سابقه بوده است و عوامل آن بسیار واضح است، چون جنگ روز به روز بیشتر می شود که سبب تلفات غیر نظامیان می شود که بسیار افزایش یافته است و همچنان خشونت های زیاد در مقابل زنان و اطفال صورت گرفته است که این همه موارد نشان دهنده وضعیت بد حقوق بشر در سال که گذشت، بوده است."
سال 1394 به باور نهاد های حقوق بشر افغانستان و فعالان حقوق بشر سال پُر از نقض حقوق بشر بود، باور این نهاد اینست که جنگ جاری در کشور و ناامنی ها اساسی ترین عامل پامال شدن حقوق بشر در افغانستان بوده است.
مردم عام که بیشتر از همه حقوق شان پامال شده و می شود، امیدوارند که سال آینده برای شان سال پُر از آرامش و عاری از هر گونه نقض حقوق شان باشد.
گزارش: فریبا واحدی
