پس از تسلط دوباره طالبان بر افغانستان در اواسط تابستان ۲۰۲۱ و به وجود آمدن بحران اقتصادی در این کشور، تقریباً هر هفته حدود ۴۰ میلیون دالر به عنوان کمکهای بشردوستانه به افغانستان میرسید.
د افغانستان بانک تحت کنترل طالبان بعد از هر بار دریافت این پول در وبسایت رسمی خود و همچنان حساب تویتریاش اعلامیه و خبر دریافت ۴۰ میلیون دالر را نشر میکرد، بیآنکه در مورد منبع کمک کننده جزئیات بدهد.
اما از ۱۴ دسمبر ۲۰۲۲ تا کنون هیچ خبری از سوی د افغانستان بانک در مورد رسیدن این پول نشر نشدهاست.
بانک مرکزی افغانستان و سخنگویان حکومت طالبان با تماسهای مکرر به سؤالات رادیو آزادی در مورد رسیدن و یا نرسیدن بستههای پول نقد پاسخ ندادند، اما یک منبع در د افغانستان بانک که به دلیل حساسیت موضوع نمیخواهد نامش گرفته شود با فرستادن پیام به رادیو آزادی نوشته است: "شما میتوانید آخرین معلومات را از صفحه توییتر ما دریافت نمائید. هر زمان که بسته کمکهای نقدی به افغانستان مواصلت میکند، ما نشر میکنیم."
در صفحه توییتر بانک مرکزی افغانستان آخرین معلومات در مورد رسیدن بسته کمک ۴۰ میلیون دالری در ۱۴ دسمبر سال ۲۰۲۲ منتشر شده.
حکومت طالبان در مورد احتمال تعلیق این کمکهای نقدی رسماً چیزی نگفته است.
اما این احتمال مطرح میشود که شاید قطع یا تعلیق احتمالی این کمکهای هفتهوار به وضع محدودیتهای تازهٔ طالبان بر آموزشهای عالی زنان و توقف کارشان در موسسههای غیردولتی رابطه داشته باشد.
حکومت طالبان به تاریخ ۲۰ دسمبر سال ۲۰۲۲ دروازۀ پوهنتونها را به روی دختران بست.
در ادامه وضع محدودیتها، اداره به رهبری طالبان به تاریخ ۲۴ دسمبر ۲۰۲۲، زنان و دختران را از کار کردن در مؤسسات غیر دولتی داخلی و خارجی مستقر در افغانستان منع کرد.
این ممنوعیتهای حکومت طالبان بر زنان و دختران افغان نکوهشهای داخلی و بینالمللی را به همراه داشت و شماری از مؤسسات و نهادهای بینالمللی مانند مؤسسه نجات کودکان، پاملرنه، کمیته مهاجرت ناروی، ورلد ویژن و شماری دیگر در واکنش به این اقدام فعالیتهای خود را در افغانستان متوقف کردند.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجۀ ایالات متحده در ماه دسامبر پارسال گفته بود که طالبان تصمیم خود مبنی بر محروم کردن دختران از تحصیل را باید تغییر دهند در غیر آن این تصمیم آنان "بهایی را به همراه خواهد داشت."
آذرخش حافظی آگاه امور اقتصادی میگوید ممکن است آمریکا قطع این پول را به عنوان ابزار فشار بالای حکومت طالبان استفاده کند:
"ایالات متحده آمریکا به عنوان مرکز دموکراسی میتواند ارزشهای خود را پاس بدارد از جمله حقوق زن، حق تحصیل زنان و یک سلسله ارزشهای بشری که در اعلامیهای حقوق بشر است و همچنان در کنوانسیونهای بینالمللی که افغانستان آن را امضا کرده اما اینکه بستههای پولی را قطع میکنند شاید به حیث یک ابزار فشار بالای حکومت موجود موقت افغانستان این کار را انجام بدهند."
مهتاب: به نظر من قطع این کمکها میتواند کشور را به بحران بیشتر ببرد،
شماری از باشندههای کابل نیز باور دارند که تعلیق احتمالی کمکهای بین المللی وضعیت زندگی مردم را خرابتر خواهد کرد.
مهتاب یکی از باشندگان ولایت کابل در این مورد به رادیو آزادی گفت: "به نظر من قطع این کمکها میتواند کشور را به بحران بیشتر ببرد، اگرچه نمیدانم معاشات کارمندان دولت پرداخت میشود یا نی، اما شاید از همین طریق معاشات افرادی که کارمندان دولت هستند پرداخت میشود و قطع این پول باعث میشود که طالبان این محدودیتها را که بر زنان وضع کرده بیشتر بکند."
مانند مهتاب بسیاری میپرسند که این پولهای کلان چگونه مصرف میشود. این در حالی است که میلیونها نفر در خطر گرسنگی هستند.
ذبیحالله مجاهد سخنگوی حکومت طالبان در مورد این کمکها به رادیو آزادی گفت: "کمکهای بشری به امارت نمیآید، نه هم به دست امارت داده میشود، پول بهخاطر تمویل ملی آن مؤسساتی میآید که کمکهای خیریه میکنند و آنان هم باید سال یک بار به وزارت اقتصاد گزارش بدهند، طرزالعمل است و مطابق آن از آنان گزارش گرفته میشود."
خبرگزاری باختر تحت کنترل طالبان گزارش داده که، از آغاز این امدادرسانی به افغانستان پس از حاکمیت دوباره طالبان، نزدیک به دو میلیارد دالر کمک بشری برای این کشور فراهم شدهاست.
کشورهای تمویل کننده که مانند دیگر کشورهای جهان تا کنون حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته اند نیز تأکید میکنند که پول نقد را در اختیار طالبان قرار نمیدهند و کمکها را برای کسانی فراهم میکنند که نیاز شدید و فوری به آن دارند.
به اساس گزارشها، این کمکهای نقدی به یک بانک تجارتی به نام بانک بینالمللی افغانستان تحویل داده میشد.
در ماه سپتمبر پارسال، حکومت ایالات متحده از ایجاد صندوق کمکرسانی به مردم افغانستان در سوئیس سخن گفت. به اساس گزارشها، سه و نیم میلیارد دالر منجمد شده بانک مرکزی افغانستان از سوی امریکا به این صندوق منتقل شده است.
در بخشی از بیانیه وزارت خزانهداری آمریکا چنین آمده: "صندوق افغان به کاهش چالشهای اقتصادی پیش روی افغانستان کمک و در عین حال از ذخایر د افغانستان بانک، به نفع مردم افغانستان محافظت خواهد کرد."
اما سی ان ان به نقل از دو مقام ارشد امریکایی در آن زمان گفته بود که این بودجه فوراً قابل دسترس نخواهد شد، زیرا به قول آنان هیچ نهاد قابل اعتمادی در افغانستان وجود ندارد که تضمین کند که این پولها به نفع مردم افغانستان به مصرف خواهد رسید.
چگونگی مصرف کمکهای نقدی تا هنوز مبهم مانده، اما چیزیکه واضح است این است که حکومت طالبان و بانک مرکزی افغانستان تحت کنترل آنها، تا اکنون صدها میلیون دالر را برای حفظ ارزش افغانی در برابر اسعار خارجی در بازار آزاد به فروش رسانده است.
پیش از این اداره سرمفتش خاص امریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار) هم در گزارش خود که به تاریخ ۳۰ اکتوبر ۲۰۲۲ نشر کرده گفته بود که امریکا پس ماه اگست سال ۲۰۲۱ به افغانستان ۱،۱ میلیارد دالر کمک فراهم کردهاست.
اما سیگار گفته بود که نمیتواند در مورد چگونگی مصرف این کمکها حسابدهی کند، چون بهگفته این اداره، اداره توسعه بینالمللی ایالات متحده (یو اسای آی دی) و وزارت خزانهداری امریکا از همکاری با سیگار خودداری کردهاند.