زنان افغانستان در هشتم مارچ روز جهانی همبستگی زنان می‌گویند که امضای موافقت‌نامۀ صلح میان ایالات متحده امریکا و گروه طالبان، امیدشان را برای پایان جنگ طولانی در افغانستان افزایش داده بود.
اما اکنون که بیش از یک سال می‌گذرد، امیدواری آنان ظاهراً کمرنگ شده.
برخی از زنان در هرات خواستار کاهش خشونت و حفظ حقوق‌شان هستند.
برخی از زنان می‌گویند که حاکمیت طالبان را فراموش نکرده اند.
جمیله یکی از این زنان می‌گوید: "وقتی طالبان آمدند صنف چهار مکتب بودم، من خانه‌نشین شدم. وقتی با مادر خود به بازار می‌رفتم، بارها مورد نگاه‌ها و تهدیدها قرار گرفتم و همان باعث شد که مادرم دوباره مرا به بیرون نبرد."
جمیله عظیمی می‌گوید افزون بر محروم شدن از آموزش، ازدواج زیر سن را نیز تجربه کرده و حال یک فرزند دارد.
در سال‌های حاکمیت طالبان در نیمۀ دوم دهه نود میلادی در افغانستان زنان از حق کار و آموزش در بیرون از خانه محروم بودند.
با سقوط رژیم طالبان در سال ۲۰۰۱، صفحۀ جدیدی به روی بسیاری از زنان در افغانستان گشوده شد.
اما صفحۀ جدید هم با جنگ و خشونت به همراه بود که بر زندگی بسیاری از مردم عادی به ویژه زنان تأثیر ناگوار داشت.
امضای موافقت‌نامۀ آوردن صلح به افغانستان در ۲۹ فبروری ۲۰۲۰ امید زیادی به دل جمیله عظیمی و دیگر زنان افغان برای ختم جنگ طولانی در کشور ایجاد کرد.
اما رفته رفته، افزایش جنگ و در کنارش ترورهای هدفمند که برخی از زنان را نیز هدف گرفت، امیدواری جمیله را تقریباً به یأس مبدل کرد.
او به رادیو آزادی بیشتر گفت: "هشت مارچ قبلی اگر ما به یاد داشته باشیم و تازه از توافقنامه عبور کرده بودیم و خیلی امیدوار بودیم و تا جایی که حتی به جشن و تجلیل آن یک رقم شور و اشتیاق وجود داشت. اما رفته رفته آن قدر وضعیت خراب‌تر شد و وضعیت به تشنج رفت که هم اکنون در جنگ و بحران به سر می‌بریم و امیدواری‌ها همگی به خاک یک‌سان شد."
مثل جمیله، منیژه بهره هم در دوران رژیم طالبان از نعمت آموزش محروم شده بود.
اما پس از سقوط رژیم طالبان، او توانست دوباره به مکتب و بعد پوهنتون برود و حتی ماستری‌اش را از ترکیه در رشتۀ جامعه شناسی بگیرد.
برای منیژه هم هشت مارچ پارسال نشان از امید به برقراری صلح در افغانستان داشت.
اما او هم می‌گوید که از آن هشت مارچ تا به این هشت مارچ نه تنها که صلح برقرار نشد بلکه جنگ و خشونت هم افزایش یافت.
اکنون او از طرف‌های درگیر جنگ از جمله حکومت افغانستان و طالبان فقط یک چیز می‌خواهد: کاهش خشونت و حفظ دستاوردهای بیست سال گذشته: "حق تعلیم و تحصیل، حق اشتغال، آزادی‌های فردی و آزادی‌های اجتماعی، حقوق سیاسی و اجتماعی زنان جز خط سرخ ما است و نباید معامله شود. ضمن این‌که خواهان حفظ و تأمین این حقوق هستیم و علاوه بر آن خواستار توجه جدی‌تر و بیشتر برای پیشرفت همه جانبه زنان هستیم."
ماریا بشیر، بیش از یک و نیم دهه است که در بخش دفاع از حقوق بشر و زنان در ولایت هرات کار کرده است.
او چهره‌ا‌ی از زن توانمند افغان را به نمایش می‌گذارد که برای رسیدن به حقوقش هیچ گاهی کوتاه نیامده. او حال هم می‌گوید که حقوق و دستاوردهای زنان نباید در میز مذاکره با طالبان قربانی شود.
اما او از آینده نگران به نظر می‌رسد: "اگر یک حکومت عجولانه و بدون بررسی همه جوانب به‌وجود می‌آید و در آن نیمی از نفوس جامعۀ افغانستان را مد نظر نمی‌گیرد و احتمال آن می‌رود که تمام همین دستاوردها عقب‌گرد داشته باشد، پایمال شود و از بین برود و کسی به آن اعتنا و توجهی نکند."
در ماه سپتمبر سال گذشته، گفت‌وگوهای بین افغانان در دوحۀ قطر کلید خورد. از آن هنگام، هیئت‌های جمهوری اسلامی افغانستان و طالبان به طور وقفه‌ای گفت‌و‌گو کرده اند. اما تا اکنون دو طرف به نتیجه نرسیده اند.
حال به نظر می‌آید که تلاش‌های صلح در مورد افغانستان مسیر جدیدی را می‌پیماید.
زلمی خلیلزاد نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان به تازگی در کابل با رهبران حکومت افغانستان و چهره‌های سیاسی در مورد دورنمای روند صلح افغانستان دیدار کرد.
همچنان، مقام‌های حکومت افغانستان تأیید کردند که نامه‌ای از جانب آنتونی بلینکن وزیر خارجه ایالات متحده در مورد روند صلح افغانستان به آنان رسیده.
در این نامه چندین نکته برجسته شده از جمله افزایش نقش سازمان ملل متحد، میزبانی اجلاس به سطح بالا از سوی ترکیه و کاهش خشونت‌ها.
هنوز مشخص نیست که تلاش‌های جدید به حفظ حقوق زنان و نگرانی‌های آنان در مورد آینده‌شان چگونه رسیدگی خواهد کرد.
پیش از این، حکومت افغانستان بر حفظ دست‌آوردهای بیست ساله از جمله حقوق زنان پافشاری کرده.
جامعۀ جهانی هم در نشست ژینو در سال گذشته بر حفظ این دستاوردها تأکید کرد.
طالبان به عنوان یک طرف منازعۀ افغانستان در سال‌های اخیر گفته اند که در چارچوب دین اسلام و عنعنات افغانی به حقوق زنان ارج خواهند گذاشت.
اما برخی از زنان به این اظهارات به دیدۀ شک می‌نگرند و آنرا کلی می‌خوانند.
اکنون بسیاری از زنان مانند جمیله از حکومت افغانستان و حامیان بین‌المللی‌اش می‌خواهند که از حقوق زنان همچنان حمایت کنند و نگذارند که حقوق‌شان در هر نوع گفت‌وگوی صلح با طالبان معامله شود.
